Martine van Lier
De redactie van de Stadsruit heeft zich gerealiseerd dat in Rotterdam nieuws over schepen en de historie hierover interessant kan zijn voor onze lezers. Rotterdam was trouwens van 1962 tot 2004 de grootste haven ter wereld en nu nog veruit de grootste van Europa met een rijke geschiedenis. Sinds kort hebben wij kennis gemaakt met Martine van Lier die bereid is om u meer over het cultureel varend erfgoed van onze stad te vertellen.
Martine is opgegroeid in Haarlem geeft ons graag een kijkje in haar weg naar expertise op het terrein van het erfgoed van Nederland. “Ik kom niet uit een schippersfamilie maar wel uit een culturele familie. Toen ik andragologie ging studeren aan de Universiteit van Amsterdam wilde ik in Rotterdam blijven wonen.
Aangezien ik redelijk sportief ben en geen zin had in een rentedragende lening ging ik gewoon op de fiets naar Amsterdam. Dit viel een fietsenmaker op de hoek van de straat op die mij steeds zag langskomen op die grote fiets. Hij vroeg of ik hem kon helpen en hij heeft mij de techniek van het fietsenmaken geleerd. In die periode vroeg een organisatie voor fietsvakanties mij of ik het leuk zou vinden om ze te organiseren.
Ik ben toen, naast mijn studie, fietsreizen gaan organiseren in de Oostbloklanden en heb toen heel veel over andere culturen geleerd”.
Na afronding van haar studie heeft Martine gewerkt voor de GGD als casemanager.
“Ik heb daar een protocol opgesteld over het omgaan met ernstige geweldsdelicten. Daar is een werkwijze uitgerold die landelijk is ingevoerd.
Het is belangrijk dat verschillende organisaties zoals politie, hulpverlening, justitie en de korpsbeheerder goed met elkaar samenwerken om te zorgen dat betrokkenen goed geholpen worden”.
Ondertussen was Martine met haar partner rond 1995 op een schip in Groningen gaan wonen. “Voor mij was het nieuw.
Ik moest van alles leren, ook de technische kant. Daarnaast ben ik Toegepaste Bedrijfskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen gaan studeren. Als je een sociale wetenschap hebt gestudeerd, merk je dat je een beetje tekortschiet op het gebied van wet- en regelgeving en financiën.
Hoe krijg je iets gefinancierd en wat mag wettelijk wel en niet? Na afronding van die studie heb ik een fusie begeleid van acht vrachtwagen ondernemingen. Binnen een jaar is een holding gevormd die nog steeds functioneert”.
Intussen leerde Martine steeds meer mensen kennen op historische schepen. “Het was mij opgevallen hoe gepassioneerd zij waren. Zij stopten er bloed, zweet en tranen in. Ik verbaasde mij over de vraag hoe het kan dat mensen, die zo vol overtuiging bezig zijn met een deel van ons nationaal erfgoed, zo diametraal staan tegenover veel overheden die hen maar vreemd volk vinden.
Deze tegenstelling is nog niet helemaal weg, maar is wel een stuk verbeterd. Daar ben ik heel blij om. Inmiddels had ik ook begrepen dat er organisaties bestaan voor behoud van historische schepen. We werden daardoor uitgenodigd om met ons schip mee te doen met een varend erfgoedmanifestatie in een havenstad in Nederland. Natuurlijk om elkaar te ontmoeten maar ook om het varend erfgoed aan publiek en bezoekers te laten zien. De eerste keer in 2002 toen wij erbij waren in Coevorden dacht ik: dat zouden wij ook in Groningen moeten doen!
In drie jaar voorbereidingstijd hebben wij het evenement ‘Groningen Welvaart’ georganiseerd. Meer dan 250 historische schepen uit Nederland en een aantal uit Duitsland en België hebben hieraan meegedaan. De tocht duurde twee weken met als startpunt de opening van de Museumhaven in Leeuwarden, daarna vier dagen in Groningen-stad en door naar eindhaven Leer in Duitsland.
Wij hebben allemaal activiteiten erom heen georganiseerd om het zo informatief mogelijk te maken. De Groninger galeries wilden bijvoorbeeld ook graag meedoen. Kunstenaars gingen dan meevaren om onderweg werken te maken en daarna te exposeren in Groningen. Voorafgaand aan de tocht heb ik met behulp van Europese subsidie drie boeken hierover geschreven”.
Martine kwam met een hoop kennis naar Rotterdam terug en kreeg een uitnodiging om voor een adviesbureau het onderwerp erfgoed binnen hun vakgroep cultuur meer vorm en inhoud te geven. “Ik vond het erg leuk want erfgoed is iets wat ik steeds interessanter ben gaan vinden en steeds meer over ben gaan weten. Met collega’s kon ik toen grote projecten opzetten zoals het op de UNESCO-werelderfgoedlijst krijgen van de binnenstad van Amsterdam.
Ik heb een jaar in Amsterdam rondgelopen en mocht bij alle gemeentelijke afdelingen binnen. Heel mooi werk want je moet alle monumenten beschrijven en wat de risico´s voor ze zijn, zoals bijvoorbeeld de aanleg van de Noord-Zuid lijn voor de Metro.
In 2010 ben ik voor mezelf gaan werken met een eigen adviesbureau ‘ErfgoedWerf’ en ik werk samen met andere adviseurs in de ‘Erfgoedkwartiermakers Coöporatie’.
Hiermee doen wij gebiedsontwikkeling met erfgoed in combinatie met duurzaamheid en innovatie. Over het varend erfgoed schreef ik het boek: ‘Herbestemming van historische Stadshavens’, waarin de ontwikkeling van erfgoedhavens beschreven staat. Recent schreef ik het boek ‘Voor de boeg; Maritiem erfgoed in de provincie Utrecht’, ook digitaal te lezen via de link https://www.voordeboeg.org/”
“Rotterdam heeft prachtig maritiem erfgoed: een grote museumhaven met in totaal ongeveer 180 schepen die vallen onder het havenbeheer van Stichting Erfgoedhavens. Dit is eigenlijk al een hele grote historische stadshaven, de grootste die wij in Nederland hebben.
Het Maritiem Museum Rotterdam heeft een aantal varende schepen en het is best bijzonder dat een museum zelf z´n schepen onderhoudt. De scheepshelling Koningpoort bij de Oude Haven, in beheer bij de Stichting Stadshaven Koningspoort, staat voor een flinke klus om voldoende financiële middelen binnen te halen om de werfbaas te betalen en het werfterrein te onderhouden”.
Het is eigenlijk noodzakelijk dat er een groter plan tot ontwikkeling gebracht wordt waardoor meer activiteiten plaats kunnen vinden rondom maritiem erfgoed, juist in Rotterdam als grootste havenstad van Europa. De laatste jaren zijn gemeenten zich gaan realiseren dat erfgoed niet alleen bestaat uit gebouwen, zoals grachtenpanden en kerken, maar uit veel meer dan dat, zoals ook het maritiem erfgoed. Wat een kans is dat voor Rotterdam!
Voor meer info kijk op: www.erfgoed.nl of www.erfgoedkwartiermakers.nl
(CK)
