Wie behouden die historische schepen in het Maritiem District?
De 180 historische schepen in de Erfgoedhavens van Rotterdam vormen samen met het Maritiem Museum Rotterdam en de Stadswerf Koningspoort het hart van het Maritiem District. Dit maritieme culturele erfgoed laat zien waar Rotterdam ooit is ontstaan, als kleine nederzetting bij een dam in de Rotte, en hoe deze is ontwikkeld tot de enorme havenstad van vandaag de dag.
De historische schepen in het Maritiem District herinneren aan de tijd dat de hele stad vol lag met schepen, omdat de meeste goederen, mensen en dieren toen nog over water werden vervoerd. Na de komst van de spoorlijn, de auto en het vliegtuig veranderde dat. De vrachtschepen werden groter en groter en de binnenstadshavens werden al gauw te klein.
Er werden steeds nieuwe havens aangelegd, steeds verder van de binnenstad vandaan. De schepen uit het begin van de vorige eeuw vertellen nog het verhaal van de tijd dat vervoer over water dominant was en de binnenstadshavens altijd vol waren en de kades gevuld waren met bedrijvigheid. De redactie van de Stadsruit en haar lezers willen graag meer weten over deze schepen en hun historie.
In de komende Stadsruiten leest u hierover, aan de hand van een vraag van een omwonende over de maritieme geschiedenis, de historische schepen en hun huidige bewoners.
Mijn buurman Hans van Zuuren mocht het spits afbijten. Op de vraag “Welke vraag wil jij graag beantwoord zien over de historische schepen die jouw uitzicht vormen?” zei hij: “Veel mensen vragen of de scheepsbewoners het leuk vinden om op een historisch schip te wonen”. Je zou kunnen zeggen:
“Ja natuurlijk vinden ze dat leuk, anders zouden ze het toch zeker niet doen?” Maar dat is, behalve waar, ook een beetje makkelijk. Want vermoedelijk willen mensen vooral weten waarom de scheepsbewoners het zo leuk vinden om op een historisch schip te wonen. Daar valt genoeg over te zeggen en schrijven!
Wie denkt er nu niet af en toe aan hoe het zou zijn om op het water wonen, in een vrij liggend huis vlak bij het centrum van Rotterdam? Op het water dat altijd beweegt, elke dag twee keer twee meter omhoog- en omlaag gaat met de eb en vloed mee, en dat je ook zachtjes in slaap wiegt als het een beetje waait.
Waar in het voorjaar de eenden, meerkoeten en futen langs zwemmen met hun jonkies. En waar je aan alles voelt dat het zomer of winter is, regent of stormt, zodat je je verbonden voelt met de elementen. Dat gevoel van vrijheid en verbondenheid is onbetaalbaar en dat kenmerkt nu precies het leven aan boord van een schip.
Wie op een schip woont heeft altijd wat te doen en is niet bang voor af en toe vuile handen. Een schip heeft best veel onderhoud nodig.
Sommigen zeggen zelfs ‘koop een boot en werk je dood’, wat dan wel weer wat overdreven is. Je moet eens in de paar jaar naar de werf om het onderwaterschip schoon te spuiten en te inspecteren op mogelijke dunne plekken. Daar moet dan een plaatje staal onder gelast worden. Daarna komt er weer een schone laag onderwaterbescherming op, zodat de scheepshuid weer goed beschermd is tegen water, mosselen en aangroei.
Het is voor de scheepsbewoners heel belangrijk dat de Stadswerf Koningspoort beschikbaar is voor groot onderhoud. Ook boven water is het nodig dat het staalwerk goed in de verf blijft staan, anders krijg je roestvorming. Natuurlijk vraagt ook het houtwerk om onderhoud, want de zon zorgt voor kale plekken. Met een extra laag lak of olie ziet het hout er weer mooi glimmend uit. Wat een voldoening schenkt dat, als je schip er weer spic en span uitziet!
Maar het belangrijkste is misschien toch dit: als historische scheepsbewoner behoud je het maritieme cultureel erfgoed voor de toekomst. Nederland is als delta van grote rivieren en gelegen aan de Noordzee al eeuwen een maritiem land, dat over de hele wereld bekend is vanwege zijn scheepvaart en watermanagement.
Overal stonden werven en werden schepen gebouwd, eerst in hout, later van ijzer en staal.
De eerste schepen werden geroeid en gezeild, later kwamen de stoomschepen, gevolgd door schepen met verbrandingsmotoren en in de toekomst komen er vast ook schepen met elektrische en waterstofaandrijving.
Elke landstreek, elk vaarwater en elk gebruiksdoel vroeg om specifieke schepen. Er zijn dan ook tientallen typen schepen ontwikkeld, waarvan er duizenden en duizenden zijn gebouwd. Verreweg de meeste zijn inmiddels gesloopt, maar gelukkig zijn er nog mensen die de waarde van dit maritieme erfgoed herkennen. We behouden in Nederland nu nog ongeveer 6.000 historische schepen, waarvan zo’n 2.000 groter dan 20 meter.
Wie kent niet de Bruine Vloot, die met groepen zeilt op de Wadden, het IJsselmeer en de Zeeuwse Wateren? Maar wie weet dat Nederland ook zo’n 40 museumhavens telt, verspreid over het land? Verreweg de grootste museumhaven wordt gevormd door de Erfgoedhavens in Rotterdam. Zo’n 180 scheepseigenaren zijn er trots op dat zij bijdragen aan het behoud van het maritieme erfgoed voor de toekomst.
En iedereen die in het stadshart van Rotterdam woont of werkt kan daarvan meegenieten!
(MvL)
